Juliusz Studnicki

Kategorie haseł

sztuka
(13)

Juliusz Gizbert-Studnicki urodził się 14 lipca 1906 roku we wsi Kniażyce oddalonej kilka kilometrów od Przemyśla. W Przemyślu spędził dzieciństwo oraz lata młodzieńcze, w mieście tym ukończył także II Gimnazjum Klasyczne. W latach 1924-1929 studiował malarstwo
w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowniach m.in. Józefa Mehoffera, Wojciecha Weissa oraz Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Po uzyskaniu absolutorium krakowskiej ASP zdecydował się wraz z innymi absolwentami i studentami Kowarskiego kontynuować naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. W SSP studiował niepełne dwa lata, uczęszczając wyłącznie do pracowni malarstwa monumentalnego prof. Kowarskiego.
W Warszawie wraz z m.in. Karolem Larischem, Wacławem Taranczewskim, Janem Wodyńskim, Krystyną Ładą założył grupę Pryzmat, formację malarską czerpiącą inspirację
z tradycji postimpresjonizmu. Od 1930 roku uczestniczył we wszystkich Salonach odbywających się do 1939 roku w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki (IPS). Pod koniec 1937 roku wyjechał do Paryża.  21 maja 1938 roku w stolicy Francji odbyła się prezentacja „Exposition de six peintres polonais” w prestiżowej Galerii Bernheim-Jeune mieszczącej się przy Avenue Matignon. Płótna Studnickiego prezentowane były wraz
z pracami Krystyny Łady, Zdzisława Ruszkowskiego, Wacława Zawadowskiego, Jacka Żuławskiego i Hanny Jasińskiej. W momencie wybuchu II wojny światowej artysta przebywał na kresach II Rzeczypospolitej, w Krzemieńcu. Tam spędził pół roku pod sowiecką okupacją. W 1940 roku przedostał się do Krakowa, gdzie dzięki pomocy Hanny Rudzkiej - Cybisowej, otrzymał pracę jako barman w Kawiarni Plastyków mieszczącej się przy Łobzowskiej 3. 16 kwietnia 1942 roku został aresztowany w łapance
i osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich, następnie został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu otrzymując numer obozowy 33 179. 1 maja 1942 roku wydostał się z Auschwitz-Birkenau. Resztę wojny spędził w Krakowie.

 

Po wyzwoleniu wraz z żoną Krystyną Ładą-Studnicką oraz grupą zaprzyjaźnionych artystów: Jackiem i Hanną Żuławskimi, Józefą i Marianem Wnukami, Januszem Strzałeckim przyjechał na Wybrzeże i zamieszkał w Sopocie. Jesienią 1945 roku artyści powołali w Sopocie Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych. Na miejsce tymczasowego głównego budynku szkoły wybrano willę mieszczącą się w Sopocie przy ulicy Obrońców Westerplatte 24. Historyczna inauguracja pierwszego roku akademickiego nastąpiła 15 października 1945 roku. Już po niecałych dwóch miesiącach, 6 grudnia Minister Kultury i Sztuki Leon Kruczkowski podpisując akt erekcyjny o przekształceniu Instytutu w Państwową Wyższą Szkolę Sztuk Plastycznych, nadał rangę nowo powstałej uczelni. Następne liczne próby otrzymania statusu Akademii nie powiodły się jednak. Juliusz Studnicki objął jedną z dwóch pracowni malarstwa i rysunku istniejących na początku. Przez prawie osiemnaście lat działalności pedagogicznej Studnickiego w Sopocie, a później w Gdańsku, kształciło się na jego zajęciach kilka pokoleń artystów, z tego grona co najmniej kilkudziesięciu uczniów, pod opieką profesora kończyło studia, otrzymując dyplom w jego pracowni. Byli to  m. in. Jerzy Zabłocki, Włodzimierz Łajming, Tadeusz Ciesiulewicz, Roman Usajewicz, Urszula Runhke-Duszeńko. Przyjacielski i serdeczny klimat stworzony przez Studnickiego, przyciągał rzesze zainteresowanych studentów także z innych pracowni, a czasami nawet spoza uczelni. Na zajęcia między innymi zaczął przychodzić dobrze zapowiadający się, ale jeszcze wówczas mało znany aktor Zbigniew Cybulski, pracujący od 1953 roku w gdańskim Teatrze Wybrzeże.

 

Studnicki był również inicjatorem wielu ważnych wydarzeń dziejących się w Sopocie. W 1946 roku podjął się wraz z Władysławem Lamem namalowania monumentalnego dzieła w gmachu Grand Hotelu w Sopocie. Fresk Festyn z Wenus (niezachowany) o wymiarach 5 na 3 metry namalowany został na tynku temperą w technice al secco. Była to pierwsza tego typu realizacja powstała w mieście po wojnie. Studnicki wychowany na tradycji krakowskiego
kabaretu w Sopocie kontynuował swoje zamiłowanie do tego rodzaju wystąpień artystycznych, według własnych pomysłów projektował i urządzał w tym czasie rozmaite imprezy karnawałowe, które w formie happeningów zatytułowanych „pochód masek”, czy „bal na dnie morskim” odbywały na sopockich ulicach. Specyficzny klimat tworzonych „akcji” z udziałem wykładowców uczelni w pierwszych latach powojennych „Sopotowi jako miastu przydawał kolorytu szczególnego. Co bardziej znani plastycy jak np. Juliusz Studnicki [...] poznawani byli na ulicy przez przechodniów, choć nie było jeszcze wówczas telewizji, która za pośrednictwem szklanego ekranu wprowadza do naszych mieszkań znane postacie ze świata nauki i sztuki” pisała w swoich wspomnieniach o tych latach Eugenia Kochanowska. W tej atmosferze szczególnego entuzjazmu, który sprzyjał nowym projektom, zrodził się pionierski pomysł powstania dużego przeglądu sztuki. Juliusz Studnicki był jednym z głównych inicjatorów utworzenia w Sopocie prezentacji sztuki o charakterze ogólnopolskim, mającej odbywać się dorocznie pod nazwą sopockiego Festiwalu Sztuk Plastycznych

 

W 1962 roku Juliusz Studnicki objął profesurę na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pomimo przeprowadzki do stolicy, artysta bywał częstym gościem w Sopocie. W kwietniu 1966 roku zorganizowano artyście indywidualną wystawę w warszawskiej Zachęcie. Tego samego roku pokazano czterdzieści jego obrazów w Polskim Pawilonie podczas XXXIII Biennale w Wenecji. Dwa obrazy do swoich zbiorów zakupiło wówczas Muzeum of Modern Art w Nowym Jorku.

 

Juliusz Studnicki po długiej i ciężkiej chorobie zmarł w Warszawie 3 marca 1978 roku, mając 71 lat. Pogrzeb artysty odbył się na Cmentarzu Powązkowskim.

 

25 stycznia 2015 roku Muzeum Sopotu otworzyło retrospektywną wystawę Studnickiego, prezentując obszerny dorobek prac malarza obejmujący lata 1927 – 1968, zgromadzony zarówno z kolekcji muzealnych, jak i prywatnych. Wystawie towarzyszył wydany przez Muzeum katalog „Juliusz Studnicki (1906-1978). Twórcy i założyciele Szkoły Sopockiej”. Wystawa uświetniła przypadający w 2015 roku jubileusz 70-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.